URI (Uniform Resource Identifier) və URL (Uniform Resource Locator) internet dünyasında tez-tez qarışdırılan iki anlayışdır. Hər URL bir URI-dir, lakin hər URI URL deyil. Bu iki termin veb mənbələrinə giriş və onları tanımaq üçün vacibdir.
URI nədir?
URI internetdə müxtəlif mənbələri tanımaq üçün istifadə olunan universal identifikatordır. Mətnlər, şəkillər, videolar və veb səhifələr kimi hər hansı bir internet məzmunu URI vasitəsilə müəyyən edilə bilər. URI bir resursun adını və ya yerini göstərə bilər və hər zaman bir veb ünvanı olmaq məcburiyyətində deyil.
URI-nin əsas xüsusiyyətləri:
- Mənbələrin unikal tanınmasını təmin edir.
- İnternetdə məlumatların idarə olunmasını asanlaşdırır.
- URL və URN kimi iki alt kateqoriyaya bölünür.
URL nədir?
URL, internetdə müəyyən bir resursun yerini və ona necə çatacağımızı göstərən ünvan formatıdır. URL veb saytların, şəkillərin, videoların və digər məzmunların əsl fiziki ünvanıdır. URL, protokol (HTTP, HTTPS, FTP), domen adı və yol kimi komponentlərdən ibarətdir.
URL-nin əsas xüsusiyyətləri:
- İstifadəçilərə veb məzmununa asan giriş imkanı yaradır.
- İnternetdəki müxtəlif mənbələrə keçid verir.
- Bir veb brauzerdən asanlıqla açılır.
Məsələn:
https://www.example.com/page.html→ Bu URL resursun harada yerləşdiyini və ona necə çatacağımızı göstərir.mailto:[email protected]→ Bu URI-dir, çünki yalnız resursu (e-poçt ünvanını) tanıdır.
URI və URL arasındakı əsas fərqlər
| Xüsusiyyət | URI | URL |
|---|---|---|
| Məqsəd | Resursu tanıtmaq | Resursun yerini göstərmək |
| Məzmun | Ad və ya ünvan ola bilər | Həmişə ünvanı göstərir |
| Məsələn | ISBN:978-3-16-148410-0 | https://www.example.com |
Əgər bir resursa birbaşa giriş etmək istəyirsinizsə, URL istifadə etməlisiniz. Əgər resursun yalnız unikal tanınmasını təmin etmək istəyirsinizsə, URI daha uyğun seçimdir.
İnternetdə mənbələrin düzgün tanınması və idarə olunması üçün həm URL, həm də URI vacibdir.